ภูมิปัญญาในการเลี้ยงวัวชนเพื่อการแข่งขันทางการค้า

ภูมิปัญญาในการเลี้ยงวัวชนเพื่อการแข่งขันทางการค้า พัฒนาการของวัวชนภาคใต้วัวชนในประเทศไทย เกิดขึ้นที่นครศรีธรรมราชในช่วงสเป็นมาทำการค้าขายเรื่องวัวใน อำเภอร่อนพิบูลย์

กีฬาวัวชนทางภาคใต้ ได้มีมาตั้งแต่สมัยอดีตและมีการสืบทอดกีฬาวัวชนมาจนถึงปัจจุบัน วัวชนทางภาคใต้เป็นวัวพื้นเมืองหรือวัวชนพื้นบ้านทั่วไป และเป็นวัวที่อยู่คู่กับคนไทยมาเป็นเวลายาวนาน สมัยก่อนส่วนมากจะนิยมใช้ในการเกษตร แต่ได้มีการเปลี่ยนแปลงมาเป็นกีฬาวัวชน สมัยก่อนนิยมนำวัวชนไปชนกันในทุ่งนา หรือพื้นที่ที่มีบริเวณกว้าง และปัจจุบันได้มีการจัดตั้งเป็นบ่อนหลวง หรือสนามชนโค ปัจจุบันที่มีกรรมการตัดสิน และมีกฎระเบียบอื่นๆ อีกมากมายขั้นตอนการคัดเลือกสายพันธุ์วัวชน ต้องเป็นวัวที่มีโครงสร้างร่างกายที่แข็งแรง บึกบึน สูงใหญ่ มีลักษณะเขาใหญ่ กีบเล็บกลมไม่มีโรค อกใหญ่หลังหนา
ลักษณะขาวัวชนต้องแข็งแรง ปลายยอดเขาดี ปลายเขาโค้งเข้าใน หรือที่เรียกว่าเขาวง เลือกวัวชนที่มีคิ้วหนา มีดวงตาเล็ก วัวชนที่มีใบหน้าสั้น มีใบหูเล็ก ขนสวยสะอาด ดูสีของวัวชนให้ตรงตามความชอบ หางสวย มีชันเชิง ความสามารถในการต่อสู้เป็นลูกผสมพ่อแม่มีเชื้อสายวัวชนแท้ๆ มีความอดทนสูงในการต่อสู้ ขวัญต้องครบตามตำรา เล็บเท้าวัวชนต้องสะอาด สวย ถ้าวัวชนที่มีใบหน้ายาวจะไม่นิยมเลือก วัวชนที่มีลักษณะขวัญบนผิวหนังของวัวชนที่อยู่ ตรงบริเวณปลายจมูกไม่นิยมเลือกซื้อมาเป็นวัวชน และวัวชนที่มีใบหูใหญ่ก็จะไม่นิยมเลือก ในด้านลักษณะวัวชนที่ดีประกอบด้วย

1) ลักษณะเฉพาะพันธุ์เลือกวัวชน

2) ลักษณะสีของวัวชนไม่จำกัดสี

3) ลักษณะขวัญที่ดีของวัวชนขวัญกลางหลังของวัวชน (ขวัญจำใจ)

ในส่วนของการเลี้ยงวัวชนก่อนติดคู่ มีขั้นตอน ได้แก่

1. การออกกำลังกายให้แก่วัวชน มีหลายวิธีไม่ว่าจะเป็น การนำวัวชน เดิน–วิ่ง
2. การอาบน้ำวัวชน อาบน้ำให้กับวัวชนวันละ 2 ครั้ง ตอนเช้าและตอนเย็น
3. การกินหญ้า หญ้าพื้นบ้านได้ทุกชนิด เป็นหญ้าที่เขียวสด
4. การตากแดด อาบน้ำวัวชนเสร็จนำวัวชนไปตากแดด ตั้งแต่เวลา 10.00-15.00 และนำหญ้าไปให้วัวชนกิน

วิธีการการจัดการค่ายกีฬาวัวชนเพื่อการแข่งขันทางการค้า พบว่าสนามชนวัว ต้องมีความพร้อม มีความปลอดภัย ถูกกฎหมาย เป็นลักษณะพื้นที่ที่มีบริเวณกว้าง โปร่งโล่งแจ้งมีอัศจรรย์ไว้ให้คนนั่งชมกีฬาวัวชน มีรั้วล้อมลอบที่แข็งแรงกั้นไว้สำหรับให้วัวทำการชน มีกรรมการตัดสินแพ้ชนะ มีโฆษกเรียกวัวชนเข้ามาทำการชน มีห้องน้ำไว้บริการ มีทางเข้าออกทางเดียว มีการจำหน่ายบัตรเข้าชมสนามชนโคที่มีความสบายมีอากาศถ่ายเทได้สะดวก มีแม่ค้ามาขายของมีกรรมการกำหนดเวลาตีโพน และมีคนตรวจบัตรเข้าชม มีสถานที่จอดรถเพียงพอ มีคอกวัว หรือโรงเรือนวัวชนให้เช่าอยู่ใกล้กับสนามชนวัว มีกรรมการฝ่ายเช็ดล้างวัวชน มีเจ้าหน้าที่เปิดประตูให้วัวชนเข้ามาทำการชน มีน้ำใช้สะดวก มีความสะอาดไม่อึดอัดไม่อบอ้าว

มีกฎกติกาของทางสนาม และเคารพกติกาของทางสนาม ด้านกติกาชนวัว มีข้อปฏิบัติคือ การเช็ดล้างวัวชนก่อนทำการชนต้องให้เจ้าหน้าที่เป็นคนเช็ดล้างห้ามทาน้ำมัน หรือเมือกทุกชนิด ห้ามใส่เครื่องรางของขลังให้วัวชน หรือสร้อยคอวัวชนในวันที่ทำการชน หลังจากเช็ดล้างเสร็จแล้ว ให้ฟังเสียงสัญญาณนกหวีดในการนำวัวชนมาชนให้ต่อหัวกัน ห้ามโดนวัวชนเมื่อปล่อยชนเข้ากันแล้ว ถ้าฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งโดนวัวที่ทำการชนกันอยู่จะปรับเป็นตัวแพ้ทันที เมื่อกรรมการกลางตัดสินแพ้ชนะเป็นอันว่าสิ้นสุด ต้องยอมรับคำตัดสินของกรรมการ กรรมการจะถือเงินเดิมพันไว้ โดยจะให้แก่ผู้ชนะ หรือแบ่งคืนให้กับคู่ที่เสมอกัน ห้ามพกอาวุธเข้ามาในสนามชนโค ห้ามเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี

ในด้านระเบียบวิธีในการชนวัว มีข้อปฏิบัติคือ ต้องปฏิบัติตามกติกา ของทางสนามทุกอย่าง กรรมการกลางตัดสินเป็นที่สิ้นสุด เวลาเรียกวัวชนเข้าสนามไปชน ต้องนำวัวเข้าไปชนตามลำดับของโปรแกรมการชน เพื่อไม่ให้เป็นการเสียเวลาของคู่อื่น การล้างทำความสะอาดวัวโดยเจ้าหน้าที่ของทางสนามเมื่อนำวัวเข้ามาชน สามารถเข้าพร้อมวัวชนได้ 10 คนเมื่อเข้ามาในสนามให้อยู่ฝ่ายละ 7 คน อีก 3 คน จำเป็นต้องขึ้นจากสนามทางสนามจะทำ ขอบเขตในการดูวัวชนไว้ให้ถ้าฝ่ายไหนไม่นำวัวมาชนตามวัน เวลา ที่กำหนด ฝ่ายนั้นจะต้องเสียค่าปรับให้กับอีกฝ่ายหนึ่งตามที่ได้สัญญากันไว้มาก่อน ห้ามใส่สร้อยคอให้วัว ในขณะที่กำลัง นำมาชนกันห้ามใส่ปอกเขาให้กับวัวชนในขณะที่จะทำการห้ามทาน้ำมันทั้งสิ้น ถ้าวัวชนตัวใดทา จะไม่มีการชนเกิดขึ้นห้ามเจ้าของวัวเข้าใกล้วัวในขณะที่วัวกำลังชนกันอยู่

ติดตาม โปรแกรมวัวชน ผลวัวชน ข่าวสาร รวดเร็วก่อนใครได้ที่ เพจเฟสบุ๊ค วัวชนแดนใต้888 และเพจ สืบสารวัวชนหรือแอดมาที่ @Bullfight888