การให้ความสำคัญกับลักษณะภายนอกของวัวชน

การให้ความสำคัญกับลักษณะภายนอกของวัวชน ใช้ประกอบในการแยกแยะความแตกต่างของวัวแต่ละตัว

ปัจจุบันการเลี้ยงวัวพันธุ์พื้นเมืองนอกจากเลี้ยงเพื่อวัตถุประสงค์ดังกล่าวข้างต้นแล้ว คนใต้ยัง เลี้ยงวัวพันธุ์พื้นเมืองเพื่อวัตถุประสงค์สำคัญอีกประการหนึ่งคือ เลี้ยงวัวเพื่อเป็นเกมกีฬาหรือเพื่อเป็นวัวชน ผู้เลี้ยงวัวจะมีความเชื่อเกี่ยวกับลักษณะดีหรือร้ายของวัวและได้แยกแยะลักษณะต่าง ๆ ที่ปรากฏในตัววัว เช่น เขา สี ขวัญ ฯลฯ ว่าลักษณะใดเป็นลักษณะเด่น ลักษณะดี หรือลักษณะใดที่บ่งบอกถึงสิ่งไม่ดี ความเชื่อและค่านิยมเหล่านี้ได้สืบทอดต่อเนื่องมาตั้งแต่สมัยอดีตจนกระทั่งถึงปัจจุบัน

การคัดเลือกวัวชนในอดีตให้ความสำคัญกับลักษณะภายนอกของวัว กล่าวว่า ขวัญ สี เขา เป็นลักษณะภายนอกที่สำคัญของวัวชน และใช้ประกอบในการ แยกแยะความแตกต่างของวัวแต่ละตัวมาตั้งแต่สมัยโบราณ เนื่องจากวัวบางตัวอาจจะมีสีและรูปร่าง ภายนอกที่คล้ายคลึงกัน คนโบราณจึงใช้ลักษณะของเขาและขวัญที่ปรากฏอยู่บนตัววัวเพื่อบอกความ แตกต่างของวัวแต่ละตัว ลักษณะของขวัญ สี และเขา ของวัวจึงมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง ได้จัดทำ “ตำราดูลักษณะโค” กล่าวถึงลักษณะต่าง ๆ ของวัวว่า วัวจะดีหรือชั่ว จะเป็นสิริมงคลหรือเป็นอัปมงคล โบราณจารย์กล่าวว่าจะต้องพิจารณาจากลักษณะต่าง ๆ ของวัว 3 ประการ ได้แก่ 1. ขวัญ 2. สีหรือชาติพันธ์ 3. เขา ดังต่อไปนี้

1. ขวัญวัว คือ ขนที่ขึ้นเวียนกลมคล้ายก้นหอยตามส่วนต่าง ๆ บนผิวหนังของวัว วัวแต่ละตัวจะมีขวัญอยู่ในตำแหน่งที่แตกต่างกัน มีทั้งขวัญดี ขวัญร้าย และขวัญไม่ดีไม่ร้าย

2. สีวัว หรือชาติพันธุ์วัว สีของวัวมีสีอยู่เป็นจำนวนมาก บางตัวอาจจะมีเพียงสีเดียวตลอดทั้งตัว บางตัวอาจ มีสองสี และบางตัวอาจมีหลายสีในตัวเดียวกัน วัวทางภาคใต้มีสีต่างกันถึง 7 สีแต่สีที่สำคัญคือ ขาวปลอด, ด านิล, แดง , ลาย (คือดำแซมขาว), ลังสาด (คือคอดำ หัวดำ,ท้ายดำ,ตรงกลางขาว)

ซึ่งสีของวัวนี้ นอกจากจะบอกลักษณะดีชั่ว แล้วยังใช้เป็นชื่อเรียกวัวอีกด้วย เช่นวัวสีขาวเรียกอ้ายขาว สีดำเรียกอ้ายดำ เป็นต้น แต่เพื่อมิให้สับสนเพราะมีสีซ้ำกันเขาจึงบอกชื่อบ้านหรือชื่อเจ้าของเข้าไปด้วยเช่นอ้ายขาวลุง หมายถึงวัวขาวบ้านทุ่งลุง อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ซึ่งมีชื่อเสียงโด่งดังทั่วภาคใต้เพราะตลอดชีวิตการต่อสู้ของมันไม่เคยแพ้มีแต่ชนะกับเสมอ และถือกันว่าเป็นโคพันธุ์อุสุภราชแท้

3. เขา เขาของวัวชนมักนิยมเขาใหญ่ คือโคนเขาใหญ่ ลำเขาใหญ่ และเขาเป็นมันแวว ปลาย เขาแหลมตามธรรมชาติ เพราะถือว่าเขาเป็นอาวุธที่สำคัญที่สุด ต้องไม่หักได้ง่าย ๆ เขาของวัวชนเรียกกันว่า “ยอด” ซึ่งกล่าวกันว่า ถ้ายอดเสีย คือเขาแตก เขาหัก หรือเสียยอด คือเขาสั้น ไม่แหลมคม ไม่เข้าเป้าของคู่ต่อสู้แล้วมักจะไม่ชนะคู่ต่อสู้

ติดตาม โปรแกรมวัวชน ผลวัวชน ข่าวสารวัวชน รวดเร็วก่อนใครได้ที่เพจเฟสบุ๊ค วัวชนแดนใต้888 หรือแอดมาที่ @BULLFIGHT888