อัตลักษณ์ของคนภาคใต้กับกีฬาวัวชน

อัตลักษณ์ของคนภาคใต้กับกีฬาวัวชน แสดงให้เห็นความผูกพันอันลึกซึ้งระหว่างกีฬาวัวชนและอัตลักษณ์ของคนใต้ 10 กว่าปีผ่านไปอัตลักษณ์ดังกล่าวแปรรูปไปอย่างไร

งานวิจัย สถาบันเรื่อง ‘หัวเชือก วัวชน’ ของ อาคม เดชทองคำ ซึ่งเผยแพร่ครั้งแรกเมื่อปี 2543 ได้แสดงให้เห็นความผูกพันอันลึกซึ้งระหว่างกีฬาวัวชนและอัตลักษณ์ของคนใต้ 10 กว่าปีผ่านไป อัตลักษณ์ดังกล่าวแปรรูปไปอย่างไร ดร.รงค์อธิบายว่า ในอดีต การชนวัวมีการรวมกลุ่มกันไปชน เพราะพื้นฐานของวัวพัฒนามาจากฐานของชุมชนที่วัวตัวหนึ่งมีการฝึกซ้อมและเดินอยู่ในชุมชนนั้น ๆ แล้วก็เกิดความผูกพัน กว่าจะเป็นวัวชนสักตัวจึงผ่านกระบวนการทางสังคมคนนั้นดูคนนี้ดูจนไว้เนื้อเชื้อใจกัน

เมื่อวัวออกไปทำศึกหรือออกไปชนกับวัวบ้านอื่น คนในหมู่บ้านจึงต้องติดเดิมพันด้วย   “เช่น ถ้าเขาติดมาแสนบาท แต่เจ้าของวัวมีแค่ 500 บาท คนในชุมชนก็จะเรี่ยไรเงินกันให้ครบ 1 แสนบาท ถ้าชนะก็ชนะทั้งหมู่บ้าน ถ้าแพ้ก็แพ้ทั้งหมู่บ้าน วัวชนจึงเป็นสัญลักษณ์ของชุมชน  “ถ้าเสียกันทั้งชาวบ้านก็เป็นหนี้เป็นสินกัน ร่วมกันแพ้ ร่วมกันชนะ เป็นวิถีของเขาที่บ่งชี้ให้เห็นการใช้วัวเป็นกีฬา เป็นนันทนาการ

แต่วันนี้เปลี่ยนสถานภาพกลายเป็นการพนัน ความผูกพันแบบหนึ่งหมู่บ้าน หนึ่งชุมชน เล่นกันทั้งหมดอาจจะคลี่คลายลงไปภายใต้สถานการณ์วัวชนปัจจุบันที่เปลี่ยนจากกีฬา จากนันทนาการ มาสู่การพนัน มาสู่บ่อน” สิบกว่าปีผ่านไป นับจากงานของอาคม ดร.รงค์กล่าวว่า จำนวนบ่อนลดลง ปริมาณคนดูก็น่าจะลดลงด้วย ปริมาณวัวก็ลดลงตาม ขณะที่คนยุคใหม่ที่เล่นวัวชนกลับมีน้อยมาก “คนรุ่นใหม่ไม่ค่อยชอบ อาจจะเบื่อ

เพราะถ้าจะเล่นต้องไปสนาม ระยะทางไม่ต่ำกว่า 30 กิโลเมตร สอง-ต้องไปตามเวลานัดหมาย ต้องเสียค่าผ่านประตู ต้นทุนในการดูวัวชนแต่ละครั้งไม่ต่ำกว่า 550 บาท แล้วในบ่อนก็ร้อน เด็กรุ่นใหม่ไม่ชอบ อาจจะชอบการพนันที่เข้าถึงง่ายกว่านี้” เกิดเป็นคำถามว่า หรือวัวชนกับอัตลักษณ์ความเป็นคนใต้ เริ่มถอยห่างออกจากกันเสียแล้ว

ดร.รงค์ ตอบว่า “วัวชนกับอัตลักษณ์ของคนใต้ก็ยังดำรงไปด้วยกันได้อยู่ หมายถึงว่า คนใต้ในเชิงปัจเจก ถ้าดูวัวชนก็ดูเรื่องความเป็นอิสระ คนใต้ยังชอบอยู่ มีศักดิ์ศรี มีเกียรติภูมิ คำไหนคำนั้น ยังชอบอยู่ ใจถึง พึ่งได้ เด็ดขาด ยังชอบอยู่” รอบลานทรายที่ล้อมด้วยไม้ท่อนใหญ่ๆ ด้านในรั้ว วัวหนุ่มสองตัวกำลังปะทะกันด้วยพละกำลังที่คงไม่ต่างจากรถยนต์สองคันพุ่งเข้าใส่กัน

เขาวัวถูกลับ ถูกฝนมาจนแหลมคม ยิ่งชนกันนาน บาดแผลบริเวณใบหน้าและลำคอของวัวแต่ละตัวก็ยิ่งเพิ่มขึ้น เลือดแดงๆ เปรอะหน้า เปรอะตา เขาของวัวแข็งเท่าแข็ง แต่บางคู่ก็ชนกันจนเขาหัก เรียกว่าวัวตัวนั้นหมดอาชีพ ถ้าเป็นนักมวยก็ต้องแขวนนวมอย่างเดียว สำหรับวัวชน ชะตากรรมของมันขึ้นอยู่กับเจ้าของ ถ้าไม่เก็บเป็นพ่อพันธุ์ หรือขายต่อหมู่บ้าน

ติดตาม โปรแกรมวัวชน ผลวัวชน ข่าวสารวัวชน รวดเร็วก่อนใครได้ที่เพจเฟสบุ๊ค วัวชนแดนใต้888 หรือแอดมาที่ @BULLFIGHT888