วิถีชีวิตของคนเลี้ยงวัวชน

วิถีชีวิตของคนเลี้ยงวัวชน จะต้องเลี้ยงดูวัวชน เสมือนหนึ่งว่าเป็นบุคคลในครอบครัวบ่อยครั้งที่วัวได้รับการเลี้ยงดูดีกว่าบุคคลในครอบครัว

โคพื้นเมืองภาคใต้ หรือโคชน โคพื้นเมืองได้มีการเลี้ยงดูมาเป็นเวลาช้านานแล้วแต่ยังไม่แน่ชัดในสายพันธุ์ดั้งเดิมและประวัติศาสตร์ความเป็นมาในอดีต โคพื้นเมือง จะมีความแตกต่างกันไปในแต่ละภูมิภาคของประเทศ โดยโคพื้นเมืองแท้ๆ จะอยู่ในเขตภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนทางภาคเหนือและภาคใต้โคพื้นเมืองบางส่วนจะมีรูปร่างแตกต่างกันออกไป เพราะมีสายเลือดโคอื่นการคัดเลือกวัวชนได้คำนึงถึงองค์ประกอบด้วยต่างๆ ทั้งเหตุทางคติชนวิทยาและวิทยาศาสตร์การกีฬา ยังคงอยู่ในฐานะที่เป็นความเชื่อมากกว่าที่จะเป็นข้อเท็จจริง เพราะแม้ว่า วัวบางตัวจะไม่มีลักษณะเด่นบางประการ แต่ก็สามารถที่จะเอาชนะคู่ต่อสู้และมีชื่อเสียงโด่งดังได้ในขณะที่วัวบางตัวมีองค์ประกอบด้านต่างๆ ครบถ้วน แต่ก็ไม่เคยปรากฏว่ามีวัวตัวใดที่จะประสบชัยชนะแต่เพียงความเดียว

การชนวัวในภาคใต้ แรกเริ่มเดิมทีที่เกิดขึ้น ก็ด้วยวัตถุประสงค์ที่คนต้องการความสนุกสนานเพลิดเพลินกับเกมกีฬาต่อสู้เป็นหลัก โดยคัดเลือกวัวชนจากวัวพื้นเมืองที่มีลักษณะเหมาะสมนำมาชน โดยทั่วไปเกมกีฬาต่อสู้ที่มีการแพ้และชนะ มักมีการพนันขันต่อเกิดขึ้นเสมอในแวดวงของกลุ่มคนที่ชอบ การชนวัวก็เช่นกัน สถานที่ชนวัวจะเป็นแหล่งรวมมวลชนในท้องถิ่นในอดีตใช้ท้องไร่ท้องนาหลังเก็บเกี่ยวพืชผล สำหรับปัจจุบันมีสถานที่เฉพาะสำหรับการชนวัวเกิดขึ้น ซึ่งเดิมคนทั่วไปมักเรียกว่า “บ่อนวัวชน”

เนื่องจาก มวลชนที่เข้ามาชมเกมกีฬาชนวัวมักเล่นการพนันด้วย ดังนั้นการเล่นการพนันชนวัวจึงได้ถูกบรรจุอยู่ในพระราชบัญญัติการพนันพุทธศักราช 2478 ทั้งนี้ เพื่อให้เจ้าหน้าที่ภาครัฐสามารถดูแลความสงบเรียบร้อยได้ วัฒนธรรมการชนวัวของคนใต้จากอดีตจนถึงปัจจุบันได้มีวิวัฒนาการมาโดยลำดับ การจัดชนวัวในปัจจุบันได้คำนึงถึงเหตุผลอื่นๆ ที่สำคัญมากนอกจากการพนัน เช่น เศรษฐกิจชุมชน ความสัมพันธ์ของมวลชน การมีอาชีพของคนในชุมชน สถานที่ท่องเที่ยว การพักผ่อนหย่อนใจของผู้สูงอายุ และประการสำคัญเป็นการรักษาพันธุกรรมของวัวพื้นเมืองมิได้หายสาบสูญไป

คนเลี้ยงวัวชน จะต้องอยู่ กิน หลับนอนกับวัว เสมือนหนึ่งว่าเป็นบุคคลในครอบครัวบ่อยครั้งที่วัวได้รับการเลี้ยงดูดีกว่าบุคคลในครอบครัว ทั้งลูกและเมียต่างก็ยอมรับสภาพดังกล่าว เพราะพวกเขาต่างถือว่าวัวก็คือ “หุ้นส่วนชีวิต” ของเขาด้วยเช่นกัน ผู้ที่เป็นนักเลงวัวชนจะต้องกล้าได้ กล้าเสีย และมีวิญญาณ ของนักพนันเสี่ยงโชค อยู่ในหัวใจ ยิ่งผู้ที่ต้องการจะยกตนเองขึ้นถึงขั้น“นักเลงระดับนายหัว” หรือ “พ่อขุนอุปถัมภ์” จะต้องเป็นคนห้าวหาญ เด็ดเดี่ยว มือเติบ ใจถึง น่าเชื่อถือ ทระนงในเกียรติ และศักดิ์ศรีของตน จนถึงขั้นที่กล้าใช้ระบบศาลเตี้ย มาจัดการแก้ปัญหาได้โดยไม่เกรงกลัวกฎหมายใดๆ

เครือข่ายทางสังคมและเครือข่ายทางชุมชนของผู้เล่นกีฬาวัวชนในภาคใต้หรือในจังหวัดสุราษฏร์ธานี มีทั้งหมดตามที่ผู้วิจัยได้ศึกษาปรากฏว่ามีทั้งหมด 7 เครือข่ายด้วยกัน ซึ่งได้แก่ เครือข่ายผู้เล่นกีฬาวัวกับผู้เล่นกีฬาวัวชน เครือข่ายผู้เล่นกีฬาวัวชนกับวัวชน, เครือข่ายผู้เล่นกีฬาวัวชนกับเจ้าของสนาม, เครือข่ายผู้เลี้ยงวัวชนกับเจ้าของสนาม เครือข่ายผู้เลี้ยงวัวชนกับคนดู,เครือข่ายคนดูกับเจ้าของสนาม และเครือข่ายคนดูกับคนซึ่งแต่ละเครือข่ายเป็นเครือข่ายที่พบปะกัน สังสรรค์กันมานานแล้ว

ซึ่งในแต่ละเครือข่ายก็จะมีกลุ่มต่างๆ เข้าร่วมอยู่รวมเกือบทุกเครือข่าย เพราะว่าในแต่เครือข่ายนั้น เป็นรวมกลุ่มเพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นซึ่งกันและกัน มีการนัดแนะในการเล่นกีฬาวัวชนในแต่ละครั้งเพราะว่าแต่ละกลุ่มเครือข่ายนั้น ก็จะมีกลุ่มคนจากอาชีพต่างๆ รวมกัน เช่น กลุ่มของนักการเมือง ข้าราชการ ตำรวจ ซึ่งในแต่ละกลุ่มนี้ก็จะมีความคิดเห็นในแต่ละอาชีพไปด้วย และจุดประสงค์อีกอย่างหนึ่งคือ มีการพนันเข้ามาร่วมด้วย เพราะว่ากลุ่มคนเหล่านี้ที่มารวมตัวกันนั้น ก็เนื่องมาจากมีการรวมกลุ่มจากหลากหลายอาชีพนั่นเอง

จึงทำให้กลุ่มคนที่เล่นกีฬาวัวชนเหล่านี้มีการพนันเข้ามาร่วมด้วยและการที่เครือข่ายอยู่ร่วมกันมาจนถึงทุกวันนี้อาจจะเป็นเพราะว่า มีความรัก ความสามัคคีกันในแต่ละเครือข่าย ในแต่ละอาชีพที่มีการรวมกันเป็นเครือข่าย เพราะการที่เครือข่ายเข้มแข็งได้ แสดงให้เห็นว่ากลุ่มคนเหล่านี้มีอิทธิผลในแต่ละพื้นที่ แต่ละเครือข่าย เพราะแต่ละเครือข่ายนั้นก็มีหลากหลากลุ่มอาชีพอยู่ร่วมกัน มีการพบปะกันบ่อยขึ้นก็เป็นอีกส่วนหนึ่งที่ทำให้กลุ่มมีความเข้มแข็งขึ้น และอยู่ร่วมเป็นเครือข่ายได้มาจนถึงทุกวันนี้ เป็นเพราะว่ากลุ่มเครือข่ายเหล่านี้มีทุกสาขาอาชีพ